%0 Journal Article %T ریزازدیادی و روش کپسوله‌کردن-آب‌گیری برای حفاظت فراسرد گیاه لاله‌ی واژگون Fritillaria imperialis %J مجله بیوتکنولوژی کشاورزی %I دانشگاه شهید باهنر کرمان (دانشکده کشاورزی و پژوهشکده فناوری تولیدات گیاهی) و انجمن بیوتکنولوژی جمهوری اسلامی ایران %Z 2228-6705 %A صیدی, شیما %A صداقت‌حور, شهرام %A کاویانی, بهزاد %D 2021 %\ 06/22/2021 %V 13 %N 2 %P 125-146 %! ریزازدیادی و روش کپسوله‌کردن-آب‌گیری برای حفاظت فراسرد گیاه لاله‌ی واژگون Fritillaria imperialis %K تنظیم‌کننده‌ی رشد %K خانواده‌ی سوسنیان %K گیاهان در حال انقراض %K ذخیره‌‌ی ژرم‌پلاسم %K کشت درون‌شیشه‌ای %R 10.22103/jab.2021.16279.1251 %X هدف: لاله­‌‌ی واژگون (Fritillaria imperialis) از خانواده­‌ی سوسنیان (Liliaceae)، یک گونه‌ی زینتی در معرض خطر انقراض است. تکثیر این گیاه در شرایط طبیعی، کارایی بالایی ندارد و زمان­بر است. ریزازدیادی، یک فن مناسب برای تکثیر لاله­‌ی واژگون در شرایط درون‌شیشه‌ای است. برای حفظ خزانه‌ی ژنتیکی این گیاه تهدیدشده، استفاده از فن حفاظت انجمادی ضروری است. برای حفاظت انجمادی، حضور پیش‌تیمارهای مناسب ضروری است. مهم‌ترین و پر استفاده‌ترین پیش‌تیمار، کپسوله‌کردن-آب‌گیری است. هدف از پژوهش حاضر، تکثیر درون‌شیشه‌ای لاله­‌ی واژگون با استفاده از تنظیم­‌کننده­های رشد گیاهی و حفاظت انجمادی آن با استفاده از پیش‌تیمار کپسوله­‌کردن-آب‌گیری بود.مواد و روش‌ها: فلس‌های سوخ به‌عنوان ریزنمونه و محیط کشت MS به­‌عنوان محیط کشت پایه استفاده شدند. برای ریزازدیادی، کینتین (Kin) و نفتالین استیک اسید (NAA) در غلظت‌های صفر (به­‌عنوان شاهد)، 5/0، 1 و 2 میلی‌گرم در لیتر مورد استفاده قرار گرفتند. برای حفاظت انجمادی، ریزنمونه­‌ها بعد از پیش‌تیمار با روش کپسوله‌کردن-آب­‌گیری، در ازت مایع نگهداری شدند. کپسوله­‌کردن با استفاده از آلژینات سدیم انجام شد. آب‌گیری در هوا و با استفاده از غلظت بالای سوکروز انجام گرفت.نتایج: نتایج ریزازدیادی نشان داد که بیشترین تعداد برگ (5/3) و تعداد ریشه (7/5) در ریزنمونه­های تیمارشده با 5/0 میلی‌گرم در لیتر Kin همراه با یک میلی­‌گرم در لیتر NAA به‌دست آمد. نتایج حفاظت انجمادی نشان داد که کپسوله‌کردن-آب‌گیری در هوا به‌عنوان یک پیش‌تیمار، نقش مؤثری در بقا و قدرت جوانه‌زنی ریزنمونه‌ها (5/70 درصد) بعد از نگهداری در ازت مایع داشت. کمترین بقای ریزنمونه مربوط به ریزنمونه­‌های شاهد (بدون پیش‌تیمار) بود. گیاهچه‌های باززایی‌شده در شرایط درون‌شیشه­‌ای، درون گلدان‌های حاوی پیت موس و پرلایت (به نسبت 1:1) کاشته شدند و با شرایط محیطی سازگار گردیدند. نرخ زنده‌مانی در گیاهچه‌های ریزازدیادی‌شده، 90 درصد و الگوی رشد گیاهان باززایی‌شده شبیه گیاهان مادری بود.نتیجه‌گیری: پژوهش حاضر، استفاده از 5/0 میلی‌گرم در لیتر Kin همراه با یک میلی‌گرم در لیتر NAA را برای ریزازدیادی و کپسوله‌کردن-آب‌گیری را برای حفاظت انجمادی ژرم­‌پلاسم لاله‌ی واژگون پیشنهاد می‌کند. ریزازدیادی توسط اندام‌زایی و جنین‌زایی مستقیم و غیر مستقیم یک رویکرد مناسب برای تکثیر گونه‌های زینتی در حال انقراض است. موفقیت این روش‌ها به نوع و غلظت اکسین‌ها و سیتوکینین‌های به­‌کار برده شده در محیط کشت، انفرادی یا در ترکیب با یکدیگر، بستگی دارد. به‌دلیل حفاظت از گیاهان زینتی در معرض خطر انقراض، نیاز است که روش‌های زیست­‌فناوری نوین به کار برده شود. %U https://jab.uk.ac.ir/article_2936_b055d015b5e7aed09cca14fdf093eabd.pdf