%0 Journal Article %T مقایسه کاریولوژیکی بین اکوتیپ‌های سیر (Allium sativum) بومی ایران با نمونه‌های خارجی %J مجله بیوتکنولوژی کشاورزی %I دانشگاه شهید باهنر کرمان (دانشکده کشاورزی و پژوهشکده فناوری تولیدات گیاهی) و انجمن بیوتکنولوژی جمهوری اسلامی ایران %Z 2228-6705 %A یعقوبی, الهام %A ملک زاده شفارودی, سعید %A فارسی, محمد %D 2022 %\ 09/23/2022 %V 14 %N 3 %P 21-40 %! مقایسه کاریولوژیکی بین اکوتیپ‌های سیر (Allium sativum) بومی ایران با نمونه‌های خارجی %K تجزیه خوشه‌ای %K تنوع کروموزومی %K سیر %K تجزیه و تحلیل کاریوتایپ %R 10.22103/jab.2022.19436.1401 %X هدف: اولین قدم در شناخت ژنوم یک گونه، مطالعه تعداد و شکل کروموزوم‌های آن است. در تعیین روابط خویشاوندی بین گونه‌های یک جنس، صفاتی از قبیل مورفولوژی کروموزوم‌ها، اندازه مطلق کروموزوم‌ها، موقعیت سانترومرها، عدد پایه کروموزومی و تعداد ماهواره‌ها مورد بررسی قرار می‌گیرد. هدف این پژوهش بررسی تنوع سیتوژنتیکی و تعیین روابط خویشاوندی بین اکوتیپ‌های سیر بومی ایران با چند نمونه خارجی و تجزیه و تحلیل ژنوم براساس اطلاعات کروموزومی و مقایسه نتایج حاصل از بررسی قرابت و نزدیکی اکوتیپ‌ها براساس اطلاعات کاریوتایپی است.مواد و روش‌ها: 8 اکوتیپ سیر شامل: شهرهای بجنورد، شاهرود، مشهد، بیرجند، تالش و از کشورهای آذربایجان، ارمنستان و تاجیکستان جمع‌آوری شد، از سلول‌های میتوزی مریستم انتهایی ریشه در مرحله متافاز و رنگ‌آمیزی با  استواورسئین استفاده شد، تعداد پنج سلول متافازی مناسب انتخاب و با استفاده از نرم‌افزار Karyotype Analysis (1.5)طول بازوهای کوتاه و بلندکروموزوم و طول کل کروموزوم‌ها اندازه‌گیری و سایر شاخص‌ها نظیر شکل کلی کاریوتایپ، شاخص سانترومری، شاخص نامتقارن بودن درون کروموزومی، شاخص نامتقارن بودن بین کروموزومی، شاخص تقارن کاریوتایپ، ضریب عدم تقارن، انحراف معیار طول کروموزوم، انحراف معیار شاخص سانترومری محاسبه شد. داده‌ها در نرم‌افزارآماری JMP8 در قالب طرح کاملاً تصادفی نامتعادل تجزیه و تحلیل شدند. مقایسه میانگین‌ به روش دانکن  انجام شد و تجزیه خوشه‌ای به روش Ward صورت پذیرفت.نتایج: نتایج نشان داد عدد پایه کروموزومی در اکوتیپ‌های ترکمنستان و بجنورد x=7، 2n=2x=14 و در سایر اکوتیپ‌هاx=8 ،   2n=2x=16است و اختلاف معنی‌داری (P<0.01) بین طول بازوی کوتاه، طول بازوی بلند، طول کل کروموزوم مشاهده شد. در تجزیه خوشه‌ای مشخص شد کمترین فاصله اقلیدسی مربوط به دو اکوتیپ کشورآذربایجان و شهر تالش است. کوچکترین کروموزوم‌ها مربوط به اکوتیپ مشهد و بزرگترین کروموزوم‌ها مربوط به شاهرود است. متقارن‌ترین کاریوتایپ اکوتیپ آذربایجان و نامتقارن‌ترین کاریوتایپ شاهرود بود.نتیجه‌گیری: یافته‌ها نشان داد اختلاف در تعداد کروموزوم‌ها می‌تواند به علت تغییرات رابرتسونین باشد و به نظر می‌رسد اکوتیپ‌های 2n=2x=14 قدمت بیشتری دارند و اکوتیپ‌های 16 کروموزومی از آنها بوجود آمده‌اند. با توجه به اینکه در اکوتیپ بجنورد 14 کروموزوم مشاهده شد، می‌توان قدمت منشا این گیاه را در این منطقه از ایران تایید کرد. همچنین کروموزوم‌ها از نظر اندازه و محل قرارگیری سانترومر با یکدیگر تفاوت دارند که این تفاوت به علت شکست کروموزومی و ایجاد ساختار جدید، در دوباره بهم متصل شدن آن‌ها است. این تحقیق نشان داد نژادهای دور در میان اکوتیپ‌های مورد بررسی کدامند و امکان انجام تحقیقات برای تهیه هیبریدهای احتمالی بعدی در کدام مسیر، امکان موفقیت بیشتری را فراهم می‌کند. %U https://jab.uk.ac.ir/article_3434_8180d704827f0ae63ed555927d24bf39.pdf