شناسائی میزبان های وحشی ویروس کوتولگی سبزرد هندوانه در جنوب و جنوب شرق ایران

شناسائی میزبان های وحشی ویروس کوتولگی سبزرد هندوانه در جنوب و جنوب شرق ایران

مریم اسماعیلی¹، جهانگیرحیدرنژاد*²

¹ دانشجوی کارشناسی ارشد بیماری شناسی گیاهی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهید باهنر کرمان.

² استاد بخش گیاهپزشکی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهید باهنر کرمان.

تاریخ دریافت: 29/08/1391، تاریخ پذیرش: 31/01/1392

چکیده

ویروس کوتولگی سبزرد هندوانه (Watermelon chlorotic stunt virus, WmCSV) یکی از مخرب ترین ویروس های هندوانه در جنوب و جنوب شرقی ایران است. به منظور شناسائی علف هرزهای میزبان این ویروس، از مزارع بشدت آلوده هندوانه واقع در میناب (استان هرمزگان)، رودبار جنوب (جیرفت) و ارزوئیه (استان کرمان) بازدید گردید و نمونه برداری از داخل و حاشیه مزارع انجام شد. آلودگی و عدم آلودگی نمونه ها با آزمون PCR و با استفاده از آغازگرهای اختصاصی تعیین گردید. نتایج بدست آمده آلودگی تعداد زیادی از علف های هرز شامل چهارده گونه از دوازده جنس و نه تیره گیاهی را به WmCSV به اثبات رساند، بدون آنکه علائم خاصی روی بیشتر آنها دیده شود. تمامی این علف های هرز بعنوان میزبان WmCSV برای اولین بار معرفی می گردند. به منظور مقایسه جدایه های WmCSV در علف های هرز آلوده، قطعه 655 جفت بازی مربوط به ژن پروتئین پوششی 11 جدایه مختلف ویروس، همسانه سازی و تعیین ترادف گردید. مقایسه ترادف های نوکلئوتیدی و آمینواسیدی این جدایه ها با یکدیگر و با جدایه های موجود در بانک جهانی ژن نشان داد که جدایه های مورد مطالعه شباهت زیادی با یکدیگر و با سایر جدایه ها دارند. نزدیکترین جدایه WmCSV به جدایه های علف های هرز مورد مطالعه، جدایه بندرعباس (استان هرمزگان) بود که قبلا از این منطقه گزارش شده بود و از نظر ترادف های نوکلئوتیدی و آمینواسیدی بترتیب 2/99٪-9/98 و 100٪-8/96 با جدایه های فوق شباهت داشت. این نتایج نشان می دهد که این گیاهان بعنوان منابع نگاهدارنده WmCSV عمل کرده و بطور بالقوه می توانند در اپیدمیولوژی ویروس نقش اساسی داشته باشند.

واژه های کلیدی: جمینی ویروس، بگوموویروس، ویروس کوتولگی سبزرد هندوانه، Bemisia tabaci، سفیدبالک، علف های هرز.

مقدمه

تیره ویروس های دوقلو (Geminiviridae) گروه بزرگ و متنوعی از ویروس های گیاهی بوده که با ژنوم DNA تک لای حلقوی با اندازه  Kb3-5/2 و با پیکره­های چند وجهی بصورت دو قلوی به هم چسبیده در نقاط مختلف دنیا به گیاهان تک لپه و دولپه حمله می کنند. این ویروس ها بر اساس سازمان ژنوم، ناقل و دامنه میزبانی به چهار جنس مسترویروس (Mastrevirus)، کرتوویروس (Curtovirus)، توپوکوویروس (Topocuvirus) و بگوموویروس (Begomovirus) تقسیم بندی می­شوند (Brown et al., 2012).

ایران بعنوان بخشی از منطقه خاور میانه، یکی از کانون های اولیه خسارت ناشی از مجموعه بگوموویروس ها از جمله ویروس پیچیدگی برگ زرد گوجه فرنگی (Tomato yellow leaf curl virus, TYLCV) است (Lefeuvre et al., 2010). اولین بار در سال 1996 این ویروس با ژنوم تک بخشی از مناطق مرکزی و جنوبی ایران گزارش گردید (Hajimorad et al., 1996). سپس WmCSV اولین بگوموویروس با ژنوم دو بخشی بود که از جنوب ایران گزارش شد (Bananej et al., 1998).

ویروس کوتولگی سبزرد هندوانه برای اولین بار در سال 1986 در جمهوری یمن گزارش و باعث آلودگی 100-90 درصد بوته های هندوانه (Citrullus lanatus (Thunb.) Matsum. & Nakai) به این ویروس گردید (Jones et al., 1988; Bedford et al., 1994). علائم این ویروس روی هندوانه عبارتند از زردی رگبرگ ها، لکه های زرد، پیچیدگی برگ ها، کوتولگی شدید و کاهش اندازه میوه (شکل 1) (Bananej et al., 2002). ویروس کوتولگی سبزرد هندوانه برای اولین بار در سال 1998 از جنوب ایران گزارش گردید (Bananej et al., 1998) و تاکنون از سودان،یمن، ایران، لبنان، اردن، فلسطین و فلسطین اشغالی گزارش شده است (Ali-Shtayeh et al., 2012; Jones et al., 1988; Al-Musa et al., 2011; Kheyr-Pour et al., 2000). در ایران WmCSV از استان های سیستان و بلوچستان، بوشهر، هرمزگان (Bananej et al., 2002; Kheyr-Pour et al., 2000) کرمان، فارس و گیلان گزارش شده است (Gholamalizadeh et al., 2008; Heydarnejad et al., 2010). این ویروس قادر به آلوده کردن انواع کدوئیان شامل هندوانه (C. lanatus)، خربزه (Cucumis melo L.)، خیار (Cucumis sativus L.) و کدو (Cucurbita pepo L.) است و می­تواند کدوییان وحشی نظیر Cucumis melo var. agrestis و هندوانه ابوجهل (Citrullus colocynthis (L.) Schrad.) را نیز آلوده کند (Abudy et al., 2009; Bananej et al., 2002; Kheyr-Pour et al., 2000; Sufrin-Ringwald and Lapidot, 2011).

در امریکای لاتین نقش علف های هرز بعنوان عاملی برای آلوده شدن گیاهان زراعی توسط بگوموویروس ها از دهه 1950 مورد توجه قرار گرفت. در یک بررسی در همین منطقه مشخص گردید که ده علف هرز متفاوت از پنج خانواده مختلف در آلوده شدن لوبیا به جمینی ویروس های منتقل شونده با سفید بالک نقش دارند (Morales, 2006). با توجه به اهمیت WmCSV در مناطق جنوب و جنوب شرق ایران، در این تحقیق گسترش این ویروس روی علف های هرز در استان کرمان مورد بررسی قرار گرفته است.

شکل 1- علائم ویروس کوتولگی سبزرد هندوانه روی هندوانه شامل زرد شدن رگبرگ ها، ایجاد لکه های زرد و پیچیدگی روی برگ ها.

Figure 1- Symptoms of Watermelon chlorotic stunt virus on a watermelon plant including vein yellowing, yellow spot and leaf curling.

مواد و روش ها

جمع آوری نمونه ها و استخراج DNA

در طی سال های 91-1390 از مزارع هندوانه شدیدا آلوده به WmCSV واقع در رودبار جنوب و ارزوئیه (استان کرمان) و میناب (استان هرمزگان) بازدید گردید و 92 نمونه علف هرز های مختلف واقع در داخل یا حاشیه مزارع که تقریبا همگی آنها بدون علائم بودند جمع آوری شد. در این میان، علف هرز پنیرک (Malva parviflora L.) تنها گیاهی بود که دارای علائم زردی در کل بوته بود. نمونه ها در شرایط سرد به آزمایشگاه منتقل گردیدند. استخراج DNA کل از نمونه ها به روش CTAB و بر اساس مراحل ارائه شده توسط ژانگ و همکاران (Zhang et al., 1998) انجام شد.

آزمون PCR

برای شناسائی ویروس در نمونه های جمع آوری شده، از آزمون PCR و آغازگرهای اختصاصی WmCSV-700-F (AGCCCCTACATGAGCCGTGCT)/WmCSV-1334-R (CACACGCATCGAATCCTGTGT) که قادر به تکثیر یک قطعه 655 جفت بازی از ژن پروتئین پوششی با طول کامل 777 جفت باز می باشند، استفاده گردید. طراحی آغازگر با استفاده از ترادف نوکلئوتیدی جدایه ایرانی WmCSV در بانک ژن (رس شمار AJ245652) انجام شد. ترادف آغازگرهای رفت و برگشت بترتیب منطبق با نوکلئوتیدهای 407-387 و 1041-1021 جدایه ایرانی WmCSV می باشند (Kheyr-Pour et al., 2000). محصولات PCR، در ژل آگاروز یک درصد الکتروفورز شده و وضعیت قطعات تکثیر شده با دستگاه Gel documentation مورد ارزیابی قرار گرفت.

همسانه سازی نمونه ها

با درنظر گرفتن معیارهائی از قبیل نوع گیاه و منطقه نمونه برداری شده، از میان نمونه هائی که در آزمون PCR آلودگی آنها به WmCSV اثبات شده بود، 11 نمونه برای همسانه سازی انتخاب شدند (جدول 1). همسانه سازی محصولات PCR با استفاده از کیت InsTAclone™ PCR Cloning Kit (Fermentas, Vilnius, Lithuania) بر اساس دستورالعمل کارخانه سازنده انجام شد. بدین منظور قطعات تکثیر شده با استفاده از آنزیم دی اِن اِ لیگاز (T4 DNA ligase) درون ناقل pTZ57R/T قرار داده شدند و پلاسمیدهای نوترکیب به باکتری Escherichia coli نژاد JM107 منتقل گردیدند. شناسائی کلنی های باکتری که حاوی پلاسمید نوترکیب بودند در مرحله نخست از روی رنگ سفید کلنی و سپس با کمک آزمون PCR و آغازگرهای WmCSV-700-F/WmCSV-1334-R انجام شد. در نهایت برای اطمینان از همسانه سازی محصولات PCR، پلاسمیدهای استخراج شده با آنزیم های برشی EcoRI و PstI بریده شدند و اندازه قطعات آزاد شده در داخل ژل با محصول اولیه PCR مقایسه گردیدند. تعیین ترادف قطعات همسانه سازی شده با استفاده از دستگاه ABI 3730XL DNA Analyzer توسط شرکت Bioneer (South Korea) انجام گردید.

جدول 1- مشخصات علف های هرز جمع آوری شده آلوده به ویروس کوتولگی سبزرد هندوانه در داخل یا اطراف مزارع کدوئیان واقع در رودبار جنوب و ارزوئیه (استان کرمان) و میناب (استان هرمزگان) به منظور شناسائی علف های هرز میزبان ویروس. رس شمار جدایه های همسانه سازی شده در ستون آخر آورده شده است.

Table 1. The list of weed species collected from cucurbit growing farms in Roodbar-e-Jonob, Arzuiyeh (Kerman province) and Minab (Hormozgan province) for identification of natural wild hosts of Watermelon chlorotic stunt virus (WmCSV). Accession numbers of cloned WmCSV isolates are provided in the right column.

مقایسه ترادف ها

ترادف نوکلئوتیدی و آمینواسیدی قطعه 655 جفت بازی مربوط به ژن پروتئین پوششی 11 جدایه که از علف های هرز جدا شده بودند (جدول 1) با استفاده از نرم افزار DNAMAN Version 7 (Lynnon Corporation, Quebec, Canada) با یکدیگر مقایسه شدند و میزان شباهت آنها با یکدیگر و با قطعات موجود در بانک جهانی ژن (GenBank) تعیین گردید.

نتایج و بحث

نتایج حاصل از آزمون PCR نشان داد که WmCSV برروی علف های هرز داخل و مجاور مزارع آلوده هندوانه گسترش زیادی دارد. بر اساس این نتایج، از میان 92 نمونه جمع آوری شده، 37 نمونه مربوط به 14 گونه علف هرز از 12 جنس و 9 خانواده مختلف به WmCSV آلوده بودند. اسامی گیاهان و مشخصات آنها که در این مطالعه آلودگی آنها به WmCSV اثبات گردید در جدول 1 آورده شده است. الکتروفورز محصولات PCR با استفاده از DNA استخراج شده از نمونه های فوق، منجر به تشکیل قطعه 655 جفت بازی (شکل 2) برای 37 نمونه فوق گردید. از میان نمونه هائی که برای همسانه سازی انتخاب شدند، صحت همسانه سازی با برش پلاسمید نوترکیب توسط آنزیم های EcoRI و PstI تائید شده و منجر به رها شدن قطعه 655 جفت بازی از پلاسمید برای تمام نمونه ها در ژل آگاروز گردید (شکل 3). تعیین ترادف این قطعات نشان داد که یازده جدایه بدست آمده از گیاهان مختلف، به لحاظ ترادف های نوکلئوتیدی و آمینواسیدی بسیار نزدیک بهم بوده و بترتیب دارای شباهت 100٪-9/98 و 100٪-9/95 هستند (رس شمارهای JX480479- JX480489) (شکل 4). در میان جدایه های موجود در بانک جهانی ژن، نزدیک ترین جدایه به لحاظ ترادف نوکلئوتیدی، جدایه هندوانه بندرعباس (استان هرمزگان) بود که با رس شمار AJ245652 قبلا از این منطقه گزارش شده بود (Kheyr-Pour et al., 2000). جدایه بندرعباس از نظر ترادف ژن پوشش پروتئینی به میزان 2/99% با چند جدایه مربوط به علف های هرز مختلف در مطالعه حاضر شباهت داشت. میزان شباهت جدایه بندرعباس با کل جدایه های مورد مطالعه در این تحقیق برای ترادف نوکلئوتیدی و آمینو اسیدی بترتیب 2/99%-9/98 و 100%-8/96 بود. کمترین میزان تشابه نوکلئوتیدی نیز بین جدایه Anagallis arvensis (Jiroft) و جدایه هندوانه لبنان به میزان 3/97% بود.

آلودگی های ناشی از WmCSV در مزارع هندوانه جنوب و جنوب شرق ایران معمولا بسیار گسترده است (Bananej et al., 2002; Kheyr-Pour et al., 2000). در مواردی شدت آلودگی تا 80 درصد نیز برآورد گردیده است. پیش از این با استفاده از آزمون الایزا و/یا هیبریداسیون نقطه ای (dot-blot hybridization) با کمک DNA استخراج شده از گیاهان، دو نمونه از انواع کدوئیان وحشی شامل Cucumis melo var. agrestis و هندوانه ابوجهل (Citrullus colocynthis (L.) Schrad.) بعنوان میزبان WmCSV معرفی شده اند (Kheyr-Pour et al., 2000).

شکل 2- نقش الکتروفورزی محصولات پی سی آر تکثیر شده با آغازگرهای WmCSV-700-F/WmCSV-1334-R در ژل آگاروز 1% مربوط به سیزده علف هرز آلوده به ویروس کوتولگی سبزرد هندوانه (WmCSV). علف هرز Melilotus dentatus (1)، علف هرز Heliotropium szovitsii (Minab) (2)، علف هرز Brassica sp. (Minab) (3)، علف هرز Medicago polymorpha (4)، علف هرز Suaeda aegyptiaca (5)، علف هرز Salsola sp. (6)، علف هرز Chenopodium murale (Jiroft) (7)، علف هرز Melilotus dentatus (8)، علف هرز Anagallis arvensis (Jiroft) (9)، علف هرز Chrozophora hierosolymitana (Jiroft) (10)، علف هرز Chenopodium sosnowskyi (11)، علف هرز Brassica sp. (Jiroft) (12)، علف هرز Malva parviflora (Minab) (13)، هندوانه آلوده بهWmCSV بعنوان شاهد مثبت (C+)، هندوانه سالم بعنوان شاهد منفی (C-)، نشانگر مولکولی (M).

Fig. 2. Electrophoretic patterns of PCR products of Watermelon chlorotic stunt virus (WmCSV) on 1% agarose gel using WmCSV-700-F/WmCSV-1334-R primer pair from 13 WmCDV-infected weed species; Melilotus dentatus (1), Heliotropium szovitsii (Minab) (2), Brassica sp. (Minab) (3), Medicago polymorpha (4), Suaeda aegyptiaca (5), Salsola sp. (6), Chenopodium murale (Jiroft) (7), Melilotus indicus (8), Anagallis arvensis (Jiroft) (9), Chrozophora hierosolymitana (Jiroft) (10), Chenopodium sosnowskyi (11), Brassica sp. (Jiroft) (12), Malva parviflora (Minab) (13) WmCSV infected watermelon as the positive control (C+), healthy watermelon as the negative control (C-), molecular marker (M).

شکل 3- نقش الکتروفورزی حاصل از برش پلاسمیدهای نوترکیب توسط آنزیم های برشی EcoRI و PstI حاوی قطعه 655 جفت بازی از ژن پروتئین پوششی مربوط به 11 جدایه ویروس کوتولگی سبزرد هندوانه از علف های هرز در ژل آگاروز 1%. علف هرز Melilotus dentatus (1)، علف هرز Heliotropium szovitsii (Minab) (2)، علف هرز Brassica sp. (Minab) (3)، علف هرز Medicago polymorpha (4)، علف هرز Suaeda aegyptiaca (5)، علف هرز Chenopodium murale (Jiroft) (6)، علف هرز Melilotus indicus (7)، علف هرز Anagallis arvensis (Jiroft) (8)، علف هرز Chrozophora hierosolymitana (Jiroft) (9)، علف هرز Brassica sp. (Jiroft) (10)، علف هرز Malva parviflora (Minab) (11)، نشانگر مولکولی (M).

Fig. 3. Band pattern of digested recombinant plasmids by EcoRI and PstI restriction enzymes containing 655 bp fragment of coat protein gene of 11 Watermelon chlorotic stunt virus isolates from weed species in 1% agarose gel; Melilotus dentatus (1), Heliotropium szovitsii (Minab) (2), Brassica sp. (Minab) (3), Medicago polymorpha (4), Suaeda aegyptiaca (5), Chenopodium murale (Jiroft) (6), Melilotus indicus (7), Anagallis arvensis (Jiroft) (8), Chrozophora hierosolymitana (Jiroft) (9), Brassica sp. (Jiroft) (10), Malva parviflora (Minab) (11) and molecular marker (M).

علاوه بر این، در یک مطالعه دیگر در استان کرمان با استفاده از آزمون PCR و تعیین ترادف بخشی از ژنوم ویروس، علف هرز ازرق اورشلیمی (Chrozophora hierosolymitana Spreng) از خانواده Euphorbiaceae بعنوان میزبان TYLCV با ژنوم تک بخشی و همین گیاه به همراه علف هرز دیگری بنام Herniaria sp. از خانواده Caryophyllaceae بعنوان میزبان ToLCPMV با ژنوم دو بخشی گزارش شده اند (Fazeli et al., 2009). به عبارت دیگر، علف هرز ازرق اورشلیمی (شکل A5) تاکنون بعنوان میزبان سه بگوموویروس متفاوت یعنی WmCSV، TYLCV و ToLCPMV در جنوب و جنوب شرق ایران معرفی شده اند. گیاه فوق، یکساله بوده و یکی از علف های هرز غالب در بیشتر مزارع در مناطق مورد بررسی است. شایان ذکر است که ازرق اورشلیمی یک گیاه داروئی بوده و بر اساس برخی از گزارش ها خاصیت ضد باکتریائی دارد (Jamil et al., 2012). علف هرز دیگری که در این تحقیق بعنوان میزبان WmCSV شناسائی شده است گیاه آفتاب پرست (Heliotropium szovitsii (Stev.) Bunge) از خانواده Boraginaceae می باشد (شکل B5). گونه دیگری از این گیاه یعنی H. europaeum که از نظر شکل ظاهری تاحدودی به ازرق اورشلیمی شبیه می باشد قبلا نیز با استفاده از آزمون PCR بعنوان یکی از میزبان های ToLCPMV شناسائی شده است (Heydarnejad et al., 2013). نمونه برداری های متعدد، آلودگی گیاهان C. hierosolymitana و H. szovitsii را به WmCSV در چند منطقه شامل میناب (استان هرمزگان)، رودبار جنوب (جیرفت) و اُُُرزوئیه (استان کرمان) به اثبات رساند. با توجه به گستردگی خسارت های ناشی از این ویروس ها در ایران، این نتایج، نقش بالقوه علف های هرز بخصوص دو گیاه فوق را در اپیدمیولوژی WTGs از جمله WmCSV در این مناطق نشان می دهد. در میان علف های هرز مورد بررسی، گیاه پنیرک (Malva parviflora L.) از خانواده Malvaceae تنها گیاهی بود که هر چهار نمونه جمع آوری شده از مناطق رودبار جنوب (جیرفت) و میناب دارای علائم زردی عمومی بود (شکل C5). یکی دیگر از علف هرزهائی که در این تحقیق آلودگی آنها به WmCSV اثبات گردید، علف شور (Salsola sp.) از خانواده Chenopodiaceae بود که قبلا نیز با استفاده از آزمون الایزا بعنوان یکی از میزبان های کرتوویروس (های) عامل پیچیدگی برگ چغندرقند از مزارع کرمان گزارش شده بود (Heydarnejad et al., 2007). کدوییان از نظر اقتصادی دارای اهمیت فراوانی می­باشند و با تولید سالانه بیش از 60 میلیون تن حدود 14 درصد تولید جهانی سایر سبزی­ها را به خود اختصاص داده­اند. در بین سایر سبزی­ها محصول هندوانه مقام سوم را دارا می­باشد و ایران نیز از نظر سطح زیر کشت این محصول در جهان مقام دوم و از نظر مقدار تولید مقام سوم را به خود اختصاص داده است (Peyvast, 2005). از میان کشورهای آلوده به WmCSV از جمله ایران، گیاهان خانواده کدوییان (شامل هندوانه، کدو، خربزه و خیار) و همچنین گیاهانی مثل توتون و لوبیا به عنوان میزبانان این ویروس شناخته شده اند (Dafalla et al., 1998; Lecoq et al., 1994; Bananej et al., 1998; Kheyr-Pour et al., 2000; Al-Musa et al., 2011; Abou-Jawdah et al., 2010; Abudy et al., 2009; Bananej et al., 2002; Bedford et al., 1994). اما آلودگی علف های هرز به این ویروس به جزء موارد بسیار اندک در یک یا دو کشور، گزارش مفصلی وجود ندارد. اخیرا" در اسرائیل خیار وحشی (Ecballium elaterium) به عنوان میزبان جدایه اسرائیلی WmCSV گزارش شده است (Abudy et al., 2009). در یمن گیاهان داتوره (Datura stramonium) و توتون به عنوان میزبان این ویروس گزارش شدند (Bedford et al., 1994). از طرف دیگر گیاه پنیرک گل ریز (Malva parviflora) به عنوان میزبان بسیار خوبی برای سفیدبالک ها گزارش شده است (Muniz, 2000). از نقطه نظر اپیدمیولوژیکی، گونه های Malva sp. در بین رایج ترین علف های هرز شایع، دارای اهمیت زیادی می باشند (Brown et al., 1993; Idris and Brown, 1998; Ucko et al., 1998; Idris et al., 2003). در نتیجه نه تنها این علف هرز بلکه مابقی علف­های هرز می توانند به عنوان پناهگاه و نگهدارنده­ی ویروس در سراسر طول سال عمل کنند. علف­های هرز، پناهگاه سفیدبالک­ها و در نتیجه منبع بگوموویروس­ها می­باشند. معمولا"علف­های هرز با گونه­های متفاوتی از بگوموویروس­ها آلوده می­شوند. به هر حال، اگرچه بیشتر بگوموویروس­های آلوده کننده­ی محصولات، از اجداد بگوموویروس­های آلوده­کننده علف­های هرز هستند؛ اما تغییراتی که در ویروس جهت سازگاری با محصول گیاهی کشت شده رخ می­دهد سبب می­شود که ویروس تغییر یافته بر روی علف هرز میزبان اصلی خود سازگاری کمتری داشته باشد. هم­چنین ثابت شده است که یک علف هرز خاص می تواند نقش مهمی را در اپیدمیولوژی بگوموویروس­های آلوده کننده محصولات کشت شده بازی کند. معمولا بگوموویروس ها در علف­های هرز علائمی ایجاد نمی­کنند و غلظت این ویروس­ها در علف­های هرز نیز پایین می­باشد. شایان ذکر است که یک ارتباط قوی بین غلظت ویروس در میزبان آلوده و توانایی حشره ناقل جهت کسب و انتقال ویروس وجود دارد.

شکل 4- درصد تشابه ترادف نوکلئوتیدی و اسیدهای آمینه قسمت عمده ژن پروتئین پوششی جدایه های ویروس کوتولگی سبزرد هندوانه از 11 علف هرز مختلف از مناطق جنوب و جنوب شرقی ایران و مقایسه آن ها با ترادف های مشابه در بانک ژن (GenBank). شماره های دسترسی (accession number) در بانک ژن مربوط به جدایه های فوق عبارتند از: علف هرز Melilotus dentatus (JX480485)، علف هرز Heliotropium szovitsii (Minab) (JX480487)، علف هرز Brassica sp. (Minab) (JX480484)، علف هرز Medicago polymorpha (JX480481)، علف هرز Suaeda aegyptiaca (JX480480)، علف هرز Chenopodium murale (Jiroft) (JX480482)، علف هرز Melilotus indicus (JX480483)، علف هرز Anagallis arvensis (Jiroft) (JX480488)، علف هرز Chrozophora hierosolymitana (Jiroft) (JX480479)، علف هرز Brassica sp. (Jiroft) (JX480486)، علف هرز Malva parviflora (Minab) (JX480489)، هندوانه جدایه بندرعباس (AJ245652)، هندوانه جدایه سودان (AJ245650)، هندوانه جدایه لبنان (HM368371) و هندوانه جدایه اردن (EU561237).

Fig 4. Percent homology of nucleotide and amino acid sequences of coat protein gene of Watermelon chlorotic stunt virus isolates from 11 different weeds collected from watermelon growing areas in south and southeastern Iran and comparison to the related sequences in GenBank. Accession numbers of the WmCSV isolates; Melilotus dentatus (JX480485), Heliotropium szovitsii (Minab) (JX480487), Brassica sp. (Minab) (JX480484), Medicago polymorpha (JX480481), Suaeda aegyptiaca (JX480480), Chenopodium murale (Jiroft) (JX480482), Melilotus indicus (JX480483), Anagallis arvensis (Jiroft) (JX480488), Chrozophora hierosolymitana (Jiroft) (JX480479), Brassica sp. (Jiroft) (JX480486), Malva parviflora (Minab) (JX480489), Iranian WmCSV isolate from Bandar Abbas (AJ245652), Sudanese WmCSV isolate (AJ245650), Lebanese WmCSV isolate (HM368371), Jordanian WmCSV isolate (EU561237).

شکل 5- علف هرزهای ازرق اورشلیمی (A) و آفتاب پرست (B) دو میزبان بدون علائم و گیاه پنیرک با علائم زردی عمومی (C) آلوده به ویروس کوتولگی سبزرد هندوانه جمع آوری شده در مناطق جنوب و جنوب شرقی ایران.

Fig 5. Dyer's croton (Chrozophora hierosolymitana Spreng) (A) and European heliotrope or European turnsole [Heliotropium szovitsii (Stev.) Bunge] (B), two symptomless wild hosts and cheeseweed mallow (Malva parviflora L.) showing general yellowing (C) infected by Watermelon chlorotic stunt virus collected in south and southeastern Iran.

بنابراین این موضوع ارتباط نقش علف­های هرز در اپیدمیولوژی بیماری­های ایجاد شده توسط بگومویروس­ها را تحت تاثیر خود قرار می دهد. همچنین هیچ مدرکی در رابطه با کنترل علف های هرز به تنهایی جهت راهبرد مدیریتی موثر در بگوموویروس ها وجود ندارد. علاوه بر این، به کارگیری این برنامه ها در مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری که علف­های هرز به میزان زیادی در سراسر سال وجود دارند، بسیار مشکل و گران قیمت است. در مناطقی که تعداد محدودی از علف های هرز شناخته شده نقش مهم­تری را در اپیدمیولوژی بیماری بازی می کند، ممکن است حذف علف های هرز مربوطه موثر باشد. به طور مشابه اگر علف­های هرز ویژه ای به عنوان میزبانان مناسب سفیدبالک­ها شناخته شوند، این موضوع نیز می­تواند جهت ریشه­کنی یا سم­پاشی با حشره­کش موثر باشد. به طور کلی کشاورزان باید جهت مدیریت علف­های هرز در مزارع و در اطراف مزارع به منظور عملیات کشاورزی موثر آموزش داده شوند (Gilbertson et al., 2011).