نقشه یابی QTL‌های کنترل‌کننده خصوصیات بیومکانیکی مقاومت به ورس در گندم نان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 بخش مهندسی زراعت و اصلاح نباتات دانشگاه شهید باهنر کرمان، کرمان، ایران

2 بخش مهندسی مکانیک بیوسیستم، دانشگاه شهید باهنر کرمان، کرمان، ایران

3 زراعت و اصلاح نباتات- دانشکده کشاورزی- دانشگاه شهید باهنر کرمان

چکیده

هدف: ورس یا خوابیدگی ساقه به‌عنوان یک عامل محدودکننده تولید در غلات مطرح  است. بررسی کمی صفت‌های بیومکانیکی مانند مقاومت برشی ویژه، مساحت مقطع عرضی، گشتاور اینرسی، انرژی خمشی ویژه، قطر خارجی، ضخامت پوسته، انرژی برشی ویژه، مقاومت خمشی ویژه و ضریب ارتجاعی ساقه که میزان مقاومت ساقه در مقابل ورس را نشان می‌دهند از اهمیت زیادی برای به نژادگران برخوردار است. با این وجود تا‌کنون هیچ اطلاعاتی در مورد ژنتیک این صفات وجود ندارد. در این پژوهش QTL‌های کنترل کننده صفت‌های بیومکانیکی ساقه در جمعیت دابل هاپلوئید 225 لاینی حاصل از تلاقی RAC و Kukri بررسی شد. 
مواد و روش‌ها: در این مطالعه 225‌ لاین از گندم دابل هایپلوئید در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه شهید باهنر کرمان در سال زراعی 1396-97 در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی کشت شد. پس از برداشت، به منظور مطالعه مشخصه‌های بیومکانیکی ساقه از دستگاه بارگذاری چند منظوره با استفاده از کاوش‌گر‌های خمش سه نقطه‌ای و برشی استفاده شد.
نتایج: تجزیه واریانس وجود تنوع ژنتیکی برای این صفات را به خوبی نشان داد. ضریب ارتجاعی (مدول الاستیسیته) ساقه بیشترین مقدار کارایی گزینش (65/21) را به خود اختصاص داد. با توجه به ضریب تغییرات ژنتیکی و میزان کارایی گزینش بالا، می‌توان از این صفت در گزینش برای مقاومت به ورس در گندم نان بهره جست. ارتفاع بوته بیشترین میزان وراثت پذیری خصوصی (59/0) را بین صفات مورد ارزیابی داشت. مساحت مقطع بیشترین همبستگی را با گشتاور اینرسی (**818/0=r) داشت. دراین پژوهش سه ‌QTL بر روی کروموزوم‌های A3، D2 و B1 شناسایی شد که به طور هم‌زمان کنترل ژنتیکی انرژی برشی ویژه و بیشینه مقاومت برشی ویژه را بر عهده داشتند. 
نتیجه گیری: یک QTL بر روی کروموزم D3 برای ممان اینرسی سطح، دو‌QTL بر روی کروموزم‌های A4 و B4 برای انرژی خمشی ویژه، دو QTL بر روی کروموزم‌های D5 و B4 برای حداکثر مقاومت خمشی ویژه، دو‌QTL بر روی کروموزم‌های A4 و B4 برای انرژی خمشی ویژه و یک ‌QTL بر روی کروموزم A5 برای ضریب ارتجاعی شناسایی شدند. با استفاده از گزینش به کمک نشانگر می توان از این QTLهای شناسایی شده در برنامه‌های به‌نژادی بهره برد. 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

QTL mapping of biomechanical traits related to lodging resistance in bread wheat

نویسندگان [English]

  • Majid Rezainia 1
  • Mohammadmehdi Maharlooei 2
  • Roohollah Abdolshahi 3
1 Agronomy and plant breeding Dept. Shahid Bahonar Unversity of Kerman, Kerman, Iran.
2 Dept of Biosystems Engineering, Shahid Bahonar Unversity of Kerman, Kerman, Iran.
3 Shahid Bahonar University of Kerman
چکیده [English]

Objective
 Lodging is the permanent horizontal growth of stem and has been considered as a limiting factor in cereal production. Identification of traits that affect grain yield is very important in breeding programs. Furthermore, genetic diversity is essential for breeding programs and increasing selection efficiency. This research was set up to study genetic diversity, evaluation of biomechanical traits, assess lodging stem and detect quantitative traits loci (QTLs) in a RIL population of bread wheat. 
 
Materials and methods
A large population including 225 bread wheat lines was assessed in a randomized complete block design with two replications in research field of Shahid Bahonar University of Kerman during 2017-2018 growing season. To define biomechanical properties of stems, a universal testing machine equipped with 3-point bend and shear test probes was used. 
 
 
Results
Results of ANOVA showed significant difference between wheat genotypes for all traits. Modulus of elasticity of stem had the highest response to selection (21.65) in comparison with other traits. Moreover, this trait had high genetic variation. Based on these results, modulus of elasticity of each individual plant stem can be used as an effective factor in selection programs. Plant height had the highest narrow sense heritability (0.59) among evaluated traits. Cross section area had strong and significant correlation with moment of inertia (r=0.818**). In the molecular assay of this research, linkage map and QTL mapping of traits performed by inclusive composite interval mapping (ICIM) method. Linkage map was constructed based on diversity array technology (DArTs) and SSR markers. 
 
Conclusions
A total of 12 QTLs have been identified which had LOD higher than 2.5. These QTLs were controlling 6 biomechanical traits including: specific shear energy, maximum shear energy, moment of inertia, flexural stiffness, maximum specific bending strength and modulus of elasticity. The information of identified QTLs could be used in wheat breeding programs using marker assisted selection.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Quantitative traits loci (QTL)
  • Bread wheat
  • Inclusive composite interval mapping (ICIM)
  • DArT marker

مراجع

 
آمارنامه کشاورزی جلد اول گیاهان زراعی سال زراعی 97-1396. وزارت جهاد کشاورزی، معاونت برنامه‌ریزی و اقتصادی، مرکز فناوری اطلاعات و ارتباطات 1397. چاپ اول.
هوشمند، س و ناکس، ر. (1387) شناسایی برخی مکان‌های ژنی کنترل کننده مقاومت به ورس در گندم دوروم (Triticum turgidum L. var. Durum)  با استفاده از نشانگر ریزماهواره. مجله علوم زراعی ایران. 10، 389-399.
References
Abdolshahi R, Nazari M, Safarian A et al. (2015) Integrated selection criteria for drought tolerance in wheat (Triticum aestivum L.) breeding programs using discriminant analysis. Field Crops Res 174, 20-29.
Beeck C, Wroth J, Cowling W (2006) Genetic variation in stem strength in field pea (Pisum sativum L.) and its association with compressed stem thickness. Aust. J Agric Res 57, 193-199.
Berry P, Sterling M, Spink J et al. (2004) Understanding and reducing lodging in cereals. Adv Agron 84, 215-269.
Briggs KG, Kiplagat OK, Johnson-Flanagan AM (1999) Effects of pre-anthesis moisture stress on floret sterility in some semi-dwarf and conventional height spring wheat cultivars. Can J Plant Sci 79, 515-520.
Champoux M, Wang G, Sarkarung S et al. (1995) Locating genes associated with root morphology and drought avoidance in rice via linkage to molecular markers. Theor Appl Genet 90, 969-981.
Easson D, White E, Pickles S (1993) The effects of weather, seed rate and cultivar on lodging and yield in winter wheat. J Agric Sci 121, 145-156.
Falconer DS (1996) Introduction to quantitative genetics. Pearson Education India.
Farshadfar E (2008) Incorporation of AMMI stability value and grain yield in a single non-parametric index (GSI) in bread wheat. Pak J Biol Sci 11, 1791.
Houshmand, S, Knox et al. (2009) Identification of some quantitative trait loci for lodging in durum wheat (Triticum turgidum L. var. Durum) using microsatellite markers. Iran Crop Sci 10, 389-399(in Persian).
Hughes N, do VALLE CB, Sabatel V et al. (2000) Shearing strength as an additional selection criterion for quality in Brachiaria pasture ecotypes. J Agric Sci 135, 123-130.
Iqbal M, Navabi A, Salmon D et al. (2007) Simultaneous selection for early maturity, increased grain yield and elevated grain protein content in spring wheat. Plant Breed 126, 244-250.
Iwaasa A, Beauchemin K, Buchanan-Smith J et al. (1996) A shearing technique measuring resistance properties of plant stems. Anim Feed Sci Technol 57, 225-237.
Keller M, Karutz C, Schmid J et al. (1999) Quantitative trait loci for lodging resistance in a segregating wheat× spelt population. Theor Appl Genet 98, 1171-1182.
Kong E, Liu D, Guo X et al. (2013) Anatomical and chemical characteristics associated with lodging resistance in wheat. Crop J 1, 43-49.
Maharlooei M, Loghavi M, Raoufat M et al. (2014) Feasibility study of estimating nutritional quality properties of alfalfa crop using on-the-go measurement of shear energy during baling operation. World Res J Agric Biosyst Eng 3, 39-43.
McCartney C, Somers D, Lukow O et al. (2006) QTL analysis of quality traits in the spring wheat cross RL4452בAC Domain’. Plant Breed 125, 565-575.
Mohammadi SA, Prasanna B (2003) Analysis of genetic diversity in crop plants—salient statistical tools and considerations. Crop Sci 43, 1235-1248.
Novoselovic D, Baric M, Drezner G et al. (2004) Quantitative inheritance of some wheat plant traits. Genet Mol Biol 27, 92-98.
O'dogherty M, Huber J, Dyson J et al. (1995) A study of the physical and mechanical properties of wheat straw. J Agric Eng Res 62, 133-142.
Singh S (2003) Cluster analysis for heterosis in wheat [Triticum aestivum (L.) em. Thell.]. Indian J Genet Plant Breed 63, 249-250. 
Subhashchandra B, Lohithaswa H, Desai S et al. (2009) Assessment of genetic variability and relationship between genetic diversity and transgressive segregation in tetraploid wheat. Karnataka J Agric Sci 22, 36-38.
Verma V, Worland A, Savers E et al. (2005) Identification and characterization of quantitative trait loci related to lodging resistance and associated traits in bread wheat. Plant Breed. 124, 234-241.
Xue A, Warkentin T (2001) Partial resistance to Mycosphaerella pinodes in field pea. Can J Plant Sci 81, 535-540.
مجله بیوتکنولوژی کشاورزی
دوره 12، شماره 4
بهمن 1399
صفحه 77-98

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار